a story overheard

this is a story moyet told us while the improvised gas lamp flickered and the shadows danced around the house where we bunked last week. this is written in bisaya and i hope i can write it down in the way it is meant to be said. anyways, here goes.

ang iring ug ang iyang libang

ngano daw ang iring ginakalot ang yuta pagkahuman niya molibang? naa daw istorya ana.

katong bata pa kaayo ang kalibutan naay usa ka tawo nga naga-lakaw aron maka-balo kon unsa ang naa didto dapit sa layo. samtang naga-lakaw siya, nakakita sa siya sa usa ka kalabaw. ingon sya sa kabaw: "pa-asa man ka?" tubag sa kalabaw: "nagalakaw ko para mahibal-an kon unsa ang naa didto dapit".

"kung ana ang imong tumong, mag-uban na lang ta. kay ako pud ing-ana pud ang gusto kong buhaton." ingon sa tawo. nalipay ang kabaw kay naa na siya kauban pud. ingon siya usab, "sige na lang tawo, manakay na sa akong likod para makapadayon na kita."

unya, samtang naga-baklay ghapon ang duha, naa sila na sugat nga iring na naga-baklay pud. "asa mo paingon kamong duha?" ang pangutana sa iring. "tua mi didto, kay naga-libot mi para mahibal-an kung unsa ang naa didto dapit." tubag sa tao ug kabaw. nag-ingon usab ang iring, "a mao ba? pwede lang ko makauban kaninyo kay ako pud, ing-ana pud ang gusto kong buhaton." wala ma'y problema sa duha ka naga-lakaw, busa gikuha sa tawo ang iring ug iyang gisakay sa iyang hita.

nagpadayon ang ilang pag-panaw.

unya, katong panahon na naa na sila didto sa bukid. naa sila'y nadungog na naga-hilak. ang ingon sa tingog: "maluoy mo sa ako, maluoy mo!" unya, ilang gisundan kung asa naga-gikan ang tingog. nakaabot sila sa isa ka tigre nga naipit sa dako nga kahoy.

tengali, nahulog ang kahoy samtang ang tigre naa didto sa iyang mga sanga, nagahulat sa mga moagi na pwedeng makaon. pero karon, ang kahoy ay nakadagan sa iyaha, ug hapit na mawala ang iyang pag-asa nga maka-lakaw pa. karon, naga-hilak na siya kaayo kay wala na siya mahimo para makagawas sa ubos sa kahoy.

nag-hunong ang tulo ka naga-baklay. ang ingon sa tawo, "atong tabangan si tigre." giduolan niya ang kahoy para itulak ang kahoy aron mahimog luwag na ang ubos. pero ang iyang kakusog ay dili sapat para mahawa ang perting bugata nga kahoy. sa una ang kabaw ay dili gusto nga motabang, kay naga-hunahuna pud to na kon makagawas ang tigre, posible na kaonon sila. pero kakita siya nga murag dili makaya sa tawo nga matangtang ang bugat nga kahoy, nag-duol pud siya ug iyang gigamit ang iyang dako nga sungay para mai-alsa gihapon ang kahoy.

sa pagkagawas sa tigre, nakuratan ang tanan kay ang iyang hilak sa una ay na-ilisan ug isa ka murag siyagit sa usa ka mananap nga hayop. iya pud giduolan ang tawo ug ang iyang ngipon na talas na kaayo ug nag-ingon: "gigutom baya ko ha, dugay ko nadaganan sa kahoy. karon wala na ang nakababag sa akoa, pwede na ko mokaon." ingon sya sa iyang mga kauban: "mangaon ta e"

pero bago makaon nga gakina-tibukan ang tawo, nag-syagit ang iring. "hoy tigre, naa koy pangutana sa imo." sa pagkakusog sa tingog sa iring, wala nahimo ang tigre para mohunong kalit ug niadto didto dapit kung asa ang iring. "pananglitan, katong panahon nga naa pa ang kahoy nakadagan sa imo, imo bang mahunahuna na imong kan-onon ang tawo?"

wala makatubay ang bugoy. unya para makatubag, nagbalik siya sa ubos sa kahoy ug nag-ingon na ibalik ang pagkadagan sa kahoy sa iyaha. ang tawo ug ang kalabaw nag-tinabangay para makabalik ang tigre ug ang kahoy sa ilang una nga kahimtang bago nag-abot ang tulo ka tolongges.

"ok na ba na, tigre?"
"wala pa, kulang pa ang bugat, imo pang ibaon og mas-lalom."
"kana, ok na ba na?"
"mao, ok na ni!"

katong panahon na dili na siya makagalaw, nakahunahuna siya nga dili na pud siya maka-alis sa ubos sa kahoy.

"pastilan! ako'y gi-ilog nimo, perteng yawa ka iring! sukad karon, ako nang mag-pangita sa imo, basin ang imong libang akong pangitaon para ikaw ang akong makaon!"

murag gisumpa sa tigre ang iring. hangtud karon, makita nimo ang iring nga kahuman siya mag-libang, iyang ginakalutan ang iyang libang. iyang pang amuyin para masigurado lang gihapon na wala na makasunod sa iyaha ang tigre. tan-awa pud ang mga iring nga naga-libang basin sa simento, ing-ana pud ang ilang ginahimo.